Pieczęć plebiscytowa
Zakończenie I wojny światowej spowodowało ukształtowanie nowego ładu politycznego. Polska, która odbudowywała swoje granice, na konferencji w Wersalu zarządała przyłączenia terenów Prus Wschodnich.
Po upływie 100 lat od wydarzeń związanych z plebiscytem warto zadać
pytanie o jego genezę i przyczyny. Dlaczego Polska domagała się przyłączenia południowej Warmii i Mazur? Szczególnie żądanie przyłączenia Mazur, które do Polski nigdy nie należały, może dziwić.
Żeby to zrozumieć musimy cofnąć się jeszcze do czasów zaboru pruskiego. To właśnie XIX wiek był okresem, w którym rodziły się pierwsze ideologie narodowościowe. Na polskich ziemiach zajętych przez Prusy mieszkała ludność, która pomimo politycznej przynależności do Niemiec posługiwała się językiem polskim. Dla niemieckich nacjonalistów, to właśnie on wyznacznikiem narodowości. Dlatego ich podstawowym celem było doprowadzenie do tego, aby polska mowa została zapomniana. Niemcy rozpoczęli działania zmierzające do germanizacji Polaków i wyparcia polskiej kultury oraz zwyczajów.
Nasilona germanizacja
Od początku XIX wieku w Prusach zaczęto dążyć do zgermanizowania polskich Mazurów i Warmiaków. W ramach walki z polskością, w pełni świadomie, zaczęto ograniczać na Warmii i Mazurach, a następnie zwalczać język polski, traktując go jako zagrożenie dla narodu niemieckiego. Do momentu powstania państwa Polskiego w 1918 r. Warmia, Mazury, Powiśle, Pomorze Gdańskie i Wielkopolska należały do jednego państwa - Prus, a od 1871 do Cesarstwa Niemieckiego.
Polskie rządanie
Od drugiej połowy XIX wieku, polscy działacze narodowościowi podejmowali próby przeciwdziałania germanizacji Mazurów i Warmiaków. Uznali, że jeżeli ludność tych terenów posługuje się językiem polskim, to jest częścią narodu polskiego.
Zakończenie I wojny światowej, porażka Niemiec i odrodzenie państwa polskiego zapoczątkowały ustalanie nowych granic Rzeczpospolitej. To determinowało wiele politycznych działań polskich przywódców. Przedstawiciele Komitetu Narodowego na czele z Romanem Dmowskim i Ignacym Paderewskim, reprezentujący Polskę na konferencji pokojowej w Wersalu, zażądali przyłączenia Warmii, Mazur i Powiśla do kraju. Za główny argument podając posługiwanie się przez zamieszkałą tu ludność mową polską.
Nie wzięto zupełnie pod uwagę, tego, że ludność ta, pomimo polskiego pochodzenia, w zdecydowanej większości nie czuła się związana z Polakami. Wieloletnie działania niemieckie polegające na asymilacji mieszkańców Prus Wschodnich z Niemcami była tego zdecydowaną przyczyną. Szczególnie trudna była sytuacja na Mazurach, gdzie miejscowa ludność była wyznania ewangelickiego. Mazurzy, czuli się Prusakami. Mimo wszystko polscy przedstawicie liczyli na to, że po przyznaniu tych ziem Polsce uda się ich repolonizować.
Zagrożenie ze strony Niemiec
Narodowa Demokracja dążyła, również do rozmontowania Prus Wschodnich, których północna część miała dostać się Liwie. Zdawano sobie sprawę z tego, że bez likwidacji niemieckiego nawisu, w postaci Prus Wschodnich, Polska nigdy nie będzie bezpieczna. Dążono do cofnięcia Niemców na zachód, za Wisłę. Więc sprawa przynależności narodowej Mazurów i Warmiaków mogła być w tym przypadku drugorzędna. Mazurzy i Warmiacy stali się pretekstem, dzięki któremu Polska mogła zażądać zamieszkiwanych przez nich ziem. W Polsce politycy i działacze plebiscytowi, raczej zdawali sobie sprawę, że zwłaszcza Mazurzy są wiernymi poddanymi państwa niemieckiego.
Zarządzili plebiscyt
Obradujący w Wersalu przedstawiciele zwycięskich mocarstw nie przyjęli polskich argumentów i na spornym obszarze zarządzili plebiscyt, podczas, którego mieszkańcy mieli zadecydować, do którego państwa chcą należeć. Bez plebiscytu, ze względów komunikacyjnych, przyznano Polsce południową część powiatu nidzickiego z Działdowem.
TRAKTAT WERSALSKI
Po zakończeniu I wojny światowej doszło do sytuacji, w której niezbędne było zbudowanie nowego ładu politycznego Europy. Wyznaczenie nowych granic i zawarcie międzynarodowych porozumień zaowocowało odbywającą się w Paryżu konferencją pokojową. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Trwała ona od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920. 28 czerwca 1919 roku Traktat Wersalski został podpisany przez mocarstwa Entety, państwa sprzymierzone i stworzone oraz Niemcy. Dokument ratyfikacji został złożony 10 stycznia 1920 roku i tego samego dnia wszedł w życie.
W samej konferencji nie brali udziału pokonani. Niemcy, Austro-Węgry, Turcja i Bułgaria otrzymały jedynie do podpisania gotowe dokumenty.
Polskę w Paryżu reprezentowała delegacja na czele, której stał Roman Dmowski, a w jej skład wchodził m.in. Ignacy Paderewski.
Rosja Sowiecka, w której rządy objęli bolszewicy, również została wykluczona z pokojowych negocjacji w Paryżu. Powodem tego był fakt, że mocarstwa Entety nie uznawały nowego dowództwa państwa. Wpłynęło na to również podpisany w marcu 1918 roku przez Rosję i Niemcy, separatystyczny pokój zwany traktatem brzeskim.
W efekcie paryskich obrad Polska odzyskała znaczną część terenów zagarniętych przez Prusy w I i II rozbiorze, znaczną część Prus Królewskich, które pod zaborem identyfikowane były jako Prusy Zachodnie, przy tej okazji Polska dostała 144 km dostępu do morza. Odbyły się dwa plebiscyty. Jeden na Górnym Śląsku, który w 1921 roku i po III powstaniu śląskim, zakończył się dla Polski częściowym sukcesem. Odzyskano wtedy część górnośląskiego zagłębia przemysłowego z Katowicami i Chorzowem. Drugi plebiscyt został zarządzony na terenach Prus Wschodnich.
pytanie o jego genezę i przyczyny. Dlaczego Polska domagała się przyłączenia południowej Warmii i Mazur? Szczególnie żądanie przyłączenia Mazur, które do Polski nigdy nie należały, może dziwić.
Żeby to zrozumieć musimy cofnąć się jeszcze do czasów zaboru pruskiego. To właśnie XIX wiek był okresem, w którym rodziły się pierwsze ideologie narodowościowe. Na polskich ziemiach zajętych przez Prusy mieszkała ludność, która pomimo politycznej przynależności do Niemiec posługiwała się językiem polskim. Dla niemieckich nacjonalistów, to właśnie on wyznacznikiem narodowości. Dlatego ich podstawowym celem było doprowadzenie do tego, aby polska mowa została zapomniana. Niemcy rozpoczęli działania zmierzające do germanizacji Polaków i wyparcia polskiej kultury oraz zwyczajów.
Nasilona germanizacja
Od początku XIX wieku w Prusach zaczęto dążyć do zgermanizowania polskich Mazurów i Warmiaków. W ramach walki z polskością, w pełni świadomie, zaczęto ograniczać na Warmii i Mazurach, a następnie zwalczać język polski, traktując go jako zagrożenie dla narodu niemieckiego. Do momentu powstania państwa Polskiego w 1918 r. Warmia, Mazury, Powiśle, Pomorze Gdańskie i Wielkopolska należały do jednego państwa - Prus, a od 1871 do Cesarstwa Niemieckiego.
Polskie rządanie
Od drugiej połowy XIX wieku, polscy działacze narodowościowi podejmowali próby przeciwdziałania germanizacji Mazurów i Warmiaków. Uznali, że jeżeli ludność tych terenów posługuje się językiem polskim, to jest częścią narodu polskiego.
Zakończenie I wojny światowej, porażka Niemiec i odrodzenie państwa polskiego zapoczątkowały ustalanie nowych granic Rzeczpospolitej. To determinowało wiele politycznych działań polskich przywódców. Przedstawiciele Komitetu Narodowego na czele z Romanem Dmowskim i Ignacym Paderewskim, reprezentujący Polskę na konferencji pokojowej w Wersalu, zażądali przyłączenia Warmii, Mazur i Powiśla do kraju. Za główny argument podając posługiwanie się przez zamieszkałą tu ludność mową polską.
Nie wzięto zupełnie pod uwagę, tego, że ludność ta, pomimo polskiego pochodzenia, w zdecydowanej większości nie czuła się związana z Polakami. Wieloletnie działania niemieckie polegające na asymilacji mieszkańców Prus Wschodnich z Niemcami była tego zdecydowaną przyczyną. Szczególnie trudna była sytuacja na Mazurach, gdzie miejscowa ludność była wyznania ewangelickiego. Mazurzy, czuli się Prusakami. Mimo wszystko polscy przedstawicie liczyli na to, że po przyznaniu tych ziem Polsce uda się ich repolonizować.
Zagrożenie ze strony Niemiec
Narodowa Demokracja dążyła, również do rozmontowania Prus Wschodnich, których północna część miała dostać się Liwie. Zdawano sobie sprawę z tego, że bez likwidacji niemieckiego nawisu, w postaci Prus Wschodnich, Polska nigdy nie będzie bezpieczna. Dążono do cofnięcia Niemców na zachód, za Wisłę. Więc sprawa przynależności narodowej Mazurów i Warmiaków mogła być w tym przypadku drugorzędna. Mazurzy i Warmiacy stali się pretekstem, dzięki któremu Polska mogła zażądać zamieszkiwanych przez nich ziem. W Polsce politycy i działacze plebiscytowi, raczej zdawali sobie sprawę, że zwłaszcza Mazurzy są wiernymi poddanymi państwa niemieckiego.
Zarządzili plebiscyt
Obradujący w Wersalu przedstawiciele zwycięskich mocarstw nie przyjęli polskich argumentów i na spornym obszarze zarządzili plebiscyt, podczas, którego mieszkańcy mieli zadecydować, do którego państwa chcą należeć. Bez plebiscytu, ze względów komunikacyjnych, przyznano Polsce południową część powiatu nidzickiego z Działdowem.
TRAKTAT WERSALSKI
Po zakończeniu I wojny światowej doszło do sytuacji, w której niezbędne było zbudowanie nowego ładu politycznego Europy. Wyznaczenie nowych granic i zawarcie międzynarodowych porozumień zaowocowało odbywającą się w Paryżu konferencją pokojową. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Trwała ona od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920. 28 czerwca 1919 roku Traktat Wersalski został podpisany przez mocarstwa Entety, państwa sprzymierzone i stworzone oraz Niemcy. Dokument ratyfikacji został złożony 10 stycznia 1920 roku i tego samego dnia wszedł w życie.
W samej konferencji nie brali udziału pokonani. Niemcy, Austro-Węgry, Turcja i Bułgaria otrzymały jedynie do podpisania gotowe dokumenty.
Polskę w Paryżu reprezentowała delegacja na czele, której stał Roman Dmowski, a w jej skład wchodził m.in. Ignacy Paderewski.
Rosja Sowiecka, w której rządy objęli bolszewicy, również została wykluczona z pokojowych negocjacji w Paryżu. Powodem tego był fakt, że mocarstwa Entety nie uznawały nowego dowództwa państwa. Wpłynęło na to również podpisany w marcu 1918 roku przez Rosję i Niemcy, separatystyczny pokój zwany traktatem brzeskim.
W efekcie paryskich obrad Polska odzyskała znaczną część terenów zagarniętych przez Prusy w I i II rozbiorze, znaczną część Prus Królewskich, które pod zaborem identyfikowane były jako Prusy Zachodnie, przy tej okazji Polska dostała 144 km dostępu do morza. Odbyły się dwa plebiscyty. Jeden na Górnym Śląsku, który w 1921 roku i po III powstaniu śląskim, zakończył się dla Polski częściowym sukcesem. Odzyskano wtedy część górnośląskiego zagłębia przemysłowego z Katowicami i Chorzowem. Drugi plebiscyt został zarządzony na terenach Prus Wschodnich.
