menu

Gstaw Leyding senior

Gustaw Leyding, senior
3 marca 1865 r. urodził się w Botowie Gustaw Leyding. Był synem Augusta i Henrietty Hejnik. Po ukończeniu szkoły ludowej w Botowie pracował w gospodarstwie. Gdy skończył 16 lat zaczął pracę jako murarz. Służbę wojskową odbył w 43 pułku piechoty w Królewcu. Na początku lat 90 kupił w Hozębarku (ob. Labuszewo) 2,5 hektarowe gospodarstwo. W 1896 r. był współzałożycielem Mazurskiej Partii Ludowej. Do 1907 r. pełnił funkcje sekretarza i skarbnika Komitetu Wyborczego MPL w okręgu Szczytno - Mrągowo. W 1898 r. zaangażował się w agitację na rzecz polskiego kandydata do parlamentu, którym był startujący z powiatu ządzborskiego Zenon Lewandowski. W 1907 r. na skutek wewnętrznych konfliktów zrezygnował z zasiadania we władzach MPL.

W 1910 r. był wśród założycieli mazurskiego Banku Ludowego w Szczytnie. Zakładał też (wspólnie z B. Labuszem) kółko rolnicze w Hozębarku. Zaangażował się w promocję czytelnictwa polskich książek wśród Mazurów. Przed I wojną światową, w celu podniesienia kultury rolnej, zorganizował wycieczkę Mazurów do Wielkopolski. Po wybuchu I wojny światowej został aresztowany i oskarżony o zdradę stanu. Z braku dowodów zwolniono go. W okresie plebiscytowym zaangażował się po stronie polskiej. Był członkiem Polskiej Rady Ludowej w Szczytnie i polsko-niemieckiej Komisji Plebiscytowej na powiat szczycieński. Kilkakrotnie był napadany przez Niemców. W jednym z napadów stracił prawe oko. Ciekawie wyglądał wynik głosowania w rodzinnej wsi G. Leydinga. Według oficjalnie głoszonych statystyk niemieckich w tej związanej z polskim ruchem wsi w trakcie plebiscytu nie oddano za Polską żadnego głosu. Z dokumentacji wynika jednak, że za Polską głosowało tu aż 50 osób. Po plebiscycie był współzałożycielem i prezesem Samopomocy Mazurskiej. Była to organizacja działająca przeciwko wielkim właścicielom ziemskim, którzy na Mazurach wspólnie z urzędnikami rządzili i działali na niekorzyść ludności chłopskiej. Program tej organizacji spotkał się z zainteresowaniem Mazurów, o czym świadczy fakt, że wstąpiło do niej ok. 6 tys. członków. Samopomoc Mazurska przestała istnieć, ponieważ władze niemieckie odmówiły jej rejestracji.

W 1923 r. był współzałożycielem zorganizowanego przez swojego syna Gustawa Zjednoczenia Mazurskiego, w którym od 1928 r. pełnił funkcję sekretarza. Organizacja ta walczyła o zachowanie języka polskiego i uświadomienie narodowe Mazurów. W 1924 r. z ramienia powiązanego z MPL ZM kandydował do Parlamentu Rzeszy. Cztery lata później ponownie kandydował do Parlamentu Rzeszy i Sejmu Pruskiego. W 1928 r. prowadził z ministrami pruskimi pertraktacje w sprawie szkolnictwa polskiego na Mazurach. W 1929 r. kandydował do sejmiku prowincjonalnego w Królewcu.

Od 1932 r. był w Zarządzie Okręgu Mazurskiego Związku Polaków w Niemczech. W czasach nazistowskich był szykanowany. W trakcie dokonywanych przez SA napadów zniszczono wiele pamiątek z jego działalności. W wrześniu 1939 r. został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Hohenbruch. Później był więziony w Królewcu. W połowie 1940 r. zwolniono go. Był jednak pod nadzorem gestapo. Gustaw Leyding zmarł 19 września 1948 r. w Labuszewie, gdzie pochowano go na cmentarzu ewangelickim. Z Szarlottą z d. Bottcher miał trzech synów: Gustawa, Karola i Ottona.